Ostrzałki do noży i ich rodzaje

Niezależnie od tego, jak ostry nóż kuchenny wybierzesz do swojej kuchni, kiedyś przyjdzie pora na wypolerowanie jego ostrza. Tępienie się ostrzy to całkowicie normalne zjawisko i dotyczy nawet najlepszej jakości noży, dlatego zawsze należy mieć pod ręką odpowiednio dobraną ostrzałkę. Zadaniem takiego gadżetu jest przywrócenie ostrzu noża ostrości dokładnie takiej samej, jak w dniu zakupu. Jednak, aby było to możliwe, należy wiedzieć, po jaką ostrzałkę sięgnąć. Ostrzenie noży kuchennych może być szybkie łatwe. Co mamy więc do wyboru?

Rodzaje ostrzałek do noży – podział ze względu na rodzaj powierzchni ostrzącej

Wybór ostrzałek do noży jest całkiem spory, dlatego na początku możesz mieć problem z wyborem idealnego modelu. Jeden z podziałów ostrzałek do noży ma związek z materiałem, z jakiego wykonano produkt. Wyróżniamy:

  • ostrzałki kamienne,
  • ostrzałki ceramiczne,
  • ostrzałki diamentowe, 
  • ostrzałki stalowe, 
  • ostrzałki z węglika wolframu. 

Zasada wyboru rodzaju powierzchni tnącej jest prosta: materiał musi być twardszy niż ten, z którego wykonano ostrze noża. Pamiętajmy także, że ostrzyć nóż należy regularnie.

Rodzaje ostrzałek do noży – podział ze względu na formę, jaka ostrzałka do noży?

Jak naostrzyć nóż? Ostrzałki do ostrzenia noży możemy podzielić także z uwagi na ich formę (kształt) i sposób użycia. W tym podziale zróżnicowanie jest jeszcze bardziej obszerne, ponieważ  do wyboru mamy:

  • ostrzałki typu pręt – zbudowane z wygodnej rękojeści i pręta, odpowiednie do ostrzenia długich noży, pod dowolnym kątem,
  • ostrzałki kompaktowe – mają składaną formę, dlatego dobrze sprawdzają się w transporcie i zajmują niewiele miejsca, z reguły szlifują stal pod kątem 17°, co warto mieć na uwadze przy ich zakupie,
  • ostrzałki typu dog bone – z wyglądu przypominają kość: składają się z pręta zabezpieczonego z obu stron gumowymi nakładkami, można używać ich pod dowolnym kątem,
  • blok kamienny – to rodzaj ostrzałki z kamienia naturalnego lub syntetycznego o różnej gradacji, blok (jak sama nazwa wskazuje) ma formę prostopadłościanu, najlepiej korzystać z niego na mokro, aby ułatwić tarcie i zmniejszyć zużycie samej ostrzałki,
  • ostrzałki typu V – są zbudowane z płaskiej podstawy i dwóch prętów, ułożonych w literkę „v”, ich użycie jest o tyle wygodne, że wystarczy tylko prowadzić ostrze prostopadle do podstawy, a zostanie ono idealnie zaostrzone, nie ma potrzeby pilnowania kąta szlifowania,
  • ostrzałki elektryczne – to zasilane prądem urządzenia, które szlifują ostrze noża samodzielnie pod wybranym kątem, od użytkownika wymagają jedynie przesuwania ostrza po wyznaczonej linii,
  • systemy ostrzące – czyli zestawy zbudowane z prowadnicy i ostrzałek o różnej gradacji, odpowiednie dla posiadaczy różnych noży.

Czytaj także: Kamienie Ceramiczne Shapton Kuromaku i Glass HR

Jak wybrać najlepszą ostrzałkę do noży?

Zanim wybierzesz ostrzałkę do noży, sprawdź jaki materiał będzie odpowiedni do polerowania danych ostrzy. Najpopularniejsze noże stalowe można naostrzyć praktycznie każdą ostrzałką. Tymczasem do noży japońskich oraz noży ze stali damasceńskiej będziesz potrzebować ostrzałki do ostrzenia na mokro, na przykład kamienia. Jeśli posiadasz noże ceramiczne, wybierz ostrzałkę diamentową. Do noży z ząbkowanym ostrzem potrzebujesz ostrzałki w formie pręta. Jego średnicę musisz dopasować do wielkości ząbków noża, aby osełka pozwoliła na precyzyjne wyszlifowanie każdego z nich. 

Nie oszczędzaj na zakupie ostrzałki, ponieważ słabej jakości produkt nie posłuży zbyt długo. Zawsze warto sprawdzić, jak zamocowana jest rękojeść ostrzałki w przypadku modelów typu pręt, natomiast przy wyborze ostrzałek w formie kamienia, dobrze postawić na wariant z dodatkowym mocowaniem-podstawką. Korzystnym zakupem będzie też kamień o różnej gradacji powierzchni ostrzących. Do domowego użytku przydają się modele o gradacji 1000 – 3500. Inwestycja w taką ostrzałkę to uniwersalny wybór, ponieważ na kamieniu często da się naostrzyć również kuchenne nożyczki czy tasaki. Ostry nóż jest najważniejszy zaraz obok kucharza.

Istotna może okazać się też długość ostrzałki. Część robocza takiego gadżetu powinna być zawsze o 2 – 5 cm dłuższa niż ostrze noża. Tylko wtedy praca będzie wygodna i przede wszystkim bezpieczna. Wybierając zbyt krótkie narzędzie ryzykujesz niedokładnie wyszlifowanym nożem, a nawet skaleczeniem dłoni.

Przeczytaj także: Wszystko co musisz wiedzieć o nożach ceramicznych.

Jak samodzielnie ostrzyć noże?

Niektórzy pasjonaci noży zapisują się nawet na kurs ostrzenia noży. Na tego typu szkoleniach można się dowiedzieć wiele ciekawych rzeczy jak np jak ostrzyć noże na ostrzałce kółkowej czy kiedy może nastąpić uszkodzenia ostrza. Wówczas konieczne będzie przystąpienie do zabiegu prostowania krawędzi tnącej.Tępy nóż to tępa krawędź tnącą. Istnieje jednak kilka zasad, które musisz poznać, zanim zabierzesz się za samodzielne ostrzenie noży

      1. Jeśli wybierasz ostrzałkę ręczną, pamiętaj o wyszlifowaniu obu stron ostrza. Zasada ta nie dotyczy jednak noży pierwotnie ostrzonych jednostronnie.
      2. Noże ostrzy się od nasady noża w kierunku czubka ostrza. Należy wykonywać przy tym płynny, równomierny ruch, lekko dociskając ostrze do powierzchni ostrzałki. Ważny jest także kąt ostrzenia noży kuchennych aby naostrzyć nóż w najlepszy sposób.
      3. Przy ostrzeniu obustronnym, dla każdej ze stron noża należy wykonać tę samą liczbę ruchów.
      4. Noży ząbkowanych (noży do chleba) nie ostrzy się na ostrzałce kamiennej – grozi to wygładzeniem ząbków.
      5. Przy ostrzeniu noży na ostrzałce bez specjalnych prowadnic, należy zadbać o odpowiedni kąt ostrzenia każdego noża.
      6. Ostrząc noże na kamieniu wodnym, namocz ostrzałkę lub zastosuj specjalny olej.
      7. Pamiętaj, ze gruboziarnista powierzchnia o małej gradacji służy do przywracania ostrzu właściwego kształtu i wygładzania większych uszkodzeń. Ziarno drobniejsze służy do wygładzania i polerowania noża, a tym samym do nadawania mu ostrości maksymalnej.
      8. Ostrzenie noży należy rozpoczynać od powierzchni z mniejszą gradacją, kończąc szlifowanie na powierzchni o większej gradacji.

Tematy ostrzenia poruszane na forach

Ostatnio na forum dyskusyjnym poświęconym kulinariom pojawiło się sporo pytań dotyczących ostrzenia noży. W tym krótkim wpisie postaram się zebrać najważniejsze informacje, które pomogą Ci w prawidłowym naostrzeniu noża.

Nóż kuchenny jest podstawowym narzędziem każdego kucharza, ale nawet najlepszy nóż z czasem staje się tępy. Jak więc prawidłowo naostrzyć nóż? Zacznijmy od wyboru odpowiedniego narzędzia. Na rynku dostępne są różne typy ostrzałek – ostrzałka do noży do chleba, osełka diamentowa czy kamień ceramiczny. Jaki kamień do ostrzenia noży będzie najlepszy? To zależy od Twoich potrzeb i umiejętności.

Na forum kucharzy często poruszany jest temat gradacji kamieni do ostrzenia. Jakie gradacje są odpowiednie? Wyższe gradacje (powyżej 1000) służą do wykończenia ostrza, podczas gdy niższe (około 400) do szybkiego usuwania materiału i kształtowania ostrza. W przypadku noży z ząbkami warto zwrócić uwagę na specjalne ostrzałki przeznaczone do tego rodzaju noży.

Jeśli chodzi o technikę, kluczowe jest nauczenie się, jak ostrzyc nóż ostrzalką. Ruchy powinny być płynne i kontrolowane, zaczynając od nasady ostrza i przesuwając je na całej długości ostrzałki. Pamiętaj, aby naostrzenie noża przeprowadzić równomiernie po obu stronach ostrza.

W praktyce najlepszym sposobem na utrzymanie ostrości noży jest regularne ich ostrzenie, zanim staną się bardzo tępe. To pozwoli na dłuższą żywotność ostrza i ułatwi pracę w kuchni.

Czytaj także: Przechowywanie noży kuchennych

TAGI: jak ostrzyc noz, jak ostrzyć nóż ostrzałka, ostrzenie noży ostrzałka, naostrzony nóż, ostrzenie noża, krawędź tnąca, krawędzi tnącej, naostrzone ostrze, przypadku papieru ściernego, należy dociskać ostrzałki

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *