Kupiłeś swój pierwszy nóż japoński i boisz się, że zniszczysz go podczas ostrzenia? Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się, jaką ostrzałkę wybrać i jak jej używać, aby ostrza Twoich noży kuchennych- niezależnie od materiału, z jakiego zostały wykonane – zawsze były ostre i gładkie, a przygotowywanie nimi posiłków po prostu przyjemne. Poznaj najlepsze rodzaje ostrzałek, które znajdziesz w naszym sklepie!
Rodzaje ostrzałek
Zacznijmy od przedstawienia wszystkich dostępnych rodzajów ostrzałek dostępnych na rynku. Produkty tego typu można podzielić przede wszystkim ze względu na materiał wykonania, na:
- ostrzałki kamienne z kamieni ściernych, bądź z naturalnych lub syntetycznych ziaren ściernych połączonych spoiwem ceramicznym,
- ostrzałki diamentowe z metalu pokrytego drobinkami syntetycznego diamentu,
- ostrzałki stalowe w formie prętów lub kształtek w obudowie,
- ostrzałki z węglika wolframu (z nieorganicznego związku węgla i wolframu, podobne do diamentu).
To, z czego wykonana została ostrzałka jest istotne z uwagi na fakt, że do naostrzenia swojego noża potrzebujesz materiału, który jest twardszy niż ostrze. Poza rodzajem materiału, ostrzałki dzielimy również ze względu na ich formę, na:
- ostrzałki w formie bloczku, inaczej osełki – są bardzo uniwersalne, ponieważ w umiejętny sposób można naostrzyć na nich niemal każdy typ noża,
- ostrzałki prętowe, inaczej musaki czy stalki kuchenne, mają formę pręta z rękojeścią,
- ostrzałki płytkowe – zbudowane z płytek ostrzących w obudowie, są bardzo proste w użyciu,
- ostrzałki dedykowane, specjalistyczne, na przykład do nożyczek czy noży krążkowych.
Zachowaj kontrolę nad ostrzeniem: kamień do ostrzenia noży
Najczęściej, do ostrzenia różnego typu noży kuchennych poleca się ostrzałki w formie bloczków kamiennych. Niewątpliwą zaletą korzystania z nich jest fakt, że są bardzo uniwersalne i pozwalają zachować pełną kontrolę nad procesem ostrzenia. Kiedy nabierzesz wprawy w ostrzeniu na bloczku kamiennym, będziesz w stanie profesjonalnie zadbać o ostrość swoich noży.
Ostrzenie na kamieniu wymaga rozróżnienia pojęcia małej i dużej gradacji. Są to określenia nieco mylące, ponieważ im mniejsza gradacja, tym większe ziarna ścierne ostrzałki. Bloczki dostępne w naszym sklepie mają różne gradacje dlatego, że należy dopasowywać wielkość ziaren ściernych do poziomu stępienia noża. Na początku nóż ostrzy się bowiem kamieniem o małej gradacji, aby usunąć większe nierówności jego powierzchni tnącej, a później ostrze poleruje się ostrzałką o dużej gradacji. W praktyce wygląda to tak, że bardzo tępe noże ostrzymy najpierw na kamieniu o gradacji 300 lub 400, a do wypolerowania używamy już gradacji 600 – 800. Przy nożach ostrzonych regularnie, wystarczy sięgać po gradację powyżej 800, aby ograniczyć ścieranie ostrza.
Jak używać ostrzałki kamiennej?
Na początku ostrzenie noża na bloczku kamiennym może wydawać się trudne, ale wprawa przychodzi z czasem. Oto prosta instrukcja korzystania z ostrzałek kamiennych (kamienie wodne do ostrzenia noży):
- Umieść kamień w wodzie na około 15 minut.
- Prowadź nóż po ostrzałce ostrzem do przodu, zsuwając go od góry do dołu. Jedno pociągnięcie powinno mieścić całe ostrze na powierzchni kamienia – zapobiega to deformacji krawędzi tnącej.
- Ostrz obie strony, jeśli nie masz do czynienia z ostrzem jednostronnym. Pozwala to zachować symetrię ostrza.
- Staraj się zachować stały kąt ostrzenia na całej długości ostrza. Wysokość uniesienia wierzchu noża pozwala wyregulować kąt krawędzi tnącej. Im niżej trzymasz nóż, tym kąt jest mniejszy (nóż jest bardziej ostry, ale delikatniejszy). Wyżej uniesiony grzbiet noża to krawędź tnąca o większym kącie (nóż jest ostry, ale nie tak delikatny).
Dużym ułatwieniem, jeśli chodzi o ostrzenie na kamieniu i utrzymywanie przy tym odpowiedniego kąta ostrzenia, jest korzystanie ze specjalnych akcesoriów do ostrzenia m.in. uchwytów i podstawek do bloczków kamiennych. Pozwalają one zachować stabilność przyrządu i uniknąć ryzyka skaleczenia w trakcie całego procesu.
Kiedy sięgnąć po ostrzałkę prętową?
Ostrzałki prętowe nie są tak łatwe w użyciu jak ostrzałki kamienne, ale w odpowiednich rękach będą równie uniwersalne. Musaki mogą być pokryte różnymi kruszywami, dzięki czemu da się dopasować je do rodzaju ostrza (twardości). Nie zajmują one wiele miejsca, dlatego mogą być zawsze pod ręką, co stanowi dodatkowy atut. Ostrzałki tego typu należy prowadzić po ostrzu „pod włos”, czyli odpychając je od siebie. Jedynie wtedy stalki pozwalają uzyskać efekt idealnie ostrego noża. Warto pamiętać, że do ostrzenia ostrzałką prętową trzeba mieć mocny i pewny chwyt, dlatego nie każdy poradzi sobie z tym zadaniem.
Czytaj także: noże ceramiczne – co musisz o nich wiedzieć?